بررسی اثرات مکمل ال-گلوتامین بر عملکرد، توسعه رود? کوچک و پاسخ های ایمنی جوجه های گوشتی

سه آزمایش به منظور بررسی اثرات افزودن مکمل ال- گلوتامین به جیره غذایی بر عملکرد، توسعه روده کوچک و پاسخ های ایمنی جوجه های گوشتی نر طراحی و انجام شد. آزمایش اول در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تیمار، 4 تکرار و 12 قطعه پرنده در هر تکرار به اجرا در آمد. تیمارهای آزمایشی شامل سطوح مختلف مکمل ال- گلوتامین (0، 5/0، 1 و 5/1 درصد) بود که از سن 1 تا 21 روزگی در اختیار جوجه های گوشتی سویه راس قرار گرفت. مکمل سازی خوراک با حداکثر یک درصد گلوتامین باعث بهبود میانگین افزایش وزن روزانه، واکنش ازدیاد حساسیت پوستی، تکثیر لنفوسیت ها و افزایش تیتر آنتی بادی علیه گلبول قرمز گوسفندی و ویروس بیماری های نیوکاسل و برونشیت عفونی شد. استفاده از 1 یا 5/1 درصد مکمل گلوتامین سبب بهبود وزن نسبی دوازدهه و ژژنوم، افزایش طول، ضخامت و مساحت سطح پرزها و تحریک بیان ژن موسین 2 در بافت ژژنوم شد. آزمایش دوم در قالب طرح کاملاً تصادفی به صورت فاکتوریل 2×2 با 4 تیمار، 4 تکرار و 12 قطعه پرنده در هر تکرار به اجرا در آمد. جوجه های گوشتی یکروزه به دو صورت زودهنگام (بلافاصله پس از خروج از هچر) و دیرهنگام (48 ساعت پس از خروج از هچر) و با دو سطح مکمل گلوتامین (0 و 1 درصد) در 21 روز ابتدایی دوره پرورش خوراک دهی شدند. خوراک دهی دیرهنگام منجر به کاهش میانگین افزایش وزن روزانه، طول، ضخامت و مساحت سطح پرز در ژژنوم و تضعیف واکنش ازدیاد حساسیت پوستی شد. اثر گلوتامین در بهبود عملکرد، توسعه روده کوچک و پاسخ های ایمنی سلولی و هومورال مشابه آزمایش اول بود. به جز در مورد طول پرز، اثر متقابل گلوتامین و زمان شروع خوراک دهی بر شاخص های مورد اندازه گیری معنی دار نبود. آزمایش سوم در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تیمار، 4 تکرار و 12 قطعه پرنده در هر تکرار به اجرا در آمد. سه تیمار آزمایشی شامل جوجه های گوشتی نر بود که به مدت دو هفته (از سن 29 تا 42 روزگی) تحت تنش گرمایی قرار گرفته و جیره های دارای سطوح 0، 5/0 و 1 درصد مکمل گلوتامین دریافت نمودند. تیمار چهارم شامل پرندگان گروه کنترل مثبت بود که در این مدت در شرایط آسایش دمایی (میانگین 21 درجه سانتی گراد) نگهداری شده و جیره فاقد مکمل گلوتامین دریافت کردند. برنامه تنش گرمایی به مدت 5 ساعت در روز (از ساعت 11 صبح تا 4 عصر) و با میانگین دمای 33 درجه سانتی گراد اجرا شد. افزودن مکمل گلوتامین به جیره باعث بهبود وزن کشتار (42 روزگی)، میانگین افزایش وزن روزانه، وزن نسبی سینه و چربی حفره بطنی در پرندگان تحت تنش گرمایی شد. افزودن گلوتامین به جیره غذایی پرندگان تحت تنش باعث افزایش معنی دار بیان ژن hsp70 در مقایسه با تیمار کنترل مثبت شد. مکمل سازی جیره با گلوتامین سبب بهبود فعالیت آنزیم gpx، کاهش نسبت هتروفیل به لنفوسیت و افزایش تیتر آنتی بادی علیه گلبول قرمز گوسفندی در پرندگان تحت تنش گرمایی شد. استفاده از یک درصد مکمل گلوتامین، عملکرد و پاسخ های ایمنی جوجه های گوشتی را به ویژه در شرایط تنش گرمایی بهبود داد.